پلاک دندان
پلاک دندان یا Dental plaque یک لایه شفاف از باکتری هاست که روی دندان میچسبند و یک مشکل رایج سلامت دهان است که همه افراد آن را تجربه می کنند. این یک اتفاق طبیعی در دهان ما است، اما اگر به درستی مدیریت نشود، می تواند منجر به مشکلات جدی دندانی شود. در این پست به این می پردازیم که پلاک دندانی چیست، علل، نشانه های آن و چگونه می توان از آن پیشگیری کرد.
پلاک دندانی چیست؟
پلاک دندانی یک لایه چسبنده و بی رنگ است که به طور مداوم روی دندان های شما تشکیل می شود. زمانی که باکتری های موجود در دهان با قندها و نشاسته های موجود در برخی غذاها و نوشیدنی ها واکنش نشان می دهند، تشکیل می شود. باکتری‌ها در نتیجه اسید تولید می‌کنند که اگر پلاک به طور منظم حذف نشود، می‌تواند باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.
تفاوت پلاک با جرم دندان
پلاک‌ها اگر مدت زیادی روی دندان باقی بمانند و سفت و سخت گردند، تبدیل به مواد آهکی و جرم میشوند که به راحتی برطرف نمی‌گردند. به عبارت دیگر جرم ها از پلاک هایی تشکیل شده اند که برای مدت طولانی بر روی دندان باقی مانده اند. برای از بین بردن جرم های دندانی، دندانپزشک از روش جرمگیری دندان استفاده می‌کند.
علل ایجاد پلاک دندان
هنگامی که شما غذاها و نوشیدنی های غنی از کربوهیدرات مانند شیر، آبمیوه، نوشابه، نان، چیپس، پاستا، میوه و آب نبات مصرف می کنید، پلاک ایجاد می شود. باکتری‌های موجود در دهان شما از این غذاها تغذیه می‌کنند و اسیدهایی تولید می‌کنند که می‌تواند به مینای دندان و ریشه دندان‌های شما آسیب برساند و منجر به بیماری لثه و پوسیدگی دندان شود. اگر پلاک به طور معمول از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه از بین نرود، می تواند شروع به سخت شدن و ایجاد ماده ای به نام تارتار کند. تارتار فقط توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان قابل برداشتن است.
لینک مفید: بهترین دکتر عصب کشی دندان در تهران
برخی از علائم رایج پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان، اگرچه اغلب با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، می تواند علائم مختلفی ایجاد کند که نشان دهنده وجود آن است. در اینجا به برخی از علائم رایج پلاک دندان اشاره می‌کنیم:
- بوی بد دهان مداوم: یکی از شایع ترین علائم تجمع پلاک، بوی بد دهان مداوم است که به آن هالیتوز نیز گفته می شود. باکتری های موجود در پلاک مواد زائدی تولید می کنند که می توانند باعث ایجاد بوی بد شوند.
- لثه‌های قرمز، متورم یا خونریزی‌دهنده: تجمع پلاک در امتداد خط لثه می‌تواند باعث التهاب لثه شود که به نام ژنژیویت شناخته می‌شود. این می تواند لثه های شما را قرمز و متورم نشان دهد و ممکن است هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی کنند.
- احساس مبهم روی دندان ها: اگر زبان خود را روی دندان هایتان می گذارید و احساس می کنید کدر یا صاف نیستند، این می تواند نشانه ای از تجمع پلاک باشد.
- تغییر رنگ دندان: با گذشت زمان، تجمع پلاک می تواند باعث زرد یا تغییر رنگ دندان های شما شود. این به دلیل وجود باکتری ها و ذرات غذا در پلاک دندان ها است.
- علائم پوسیدگی دندان: اگر پلاک درمان نشود، می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. علائم پوسیدگی دندان عبارتند از: حساسیت دندان، درد هنگام گاز زدن و سوراخ‌ها یا حفره‌های قابل مشاهده در دندان‌ها.
- علائم بیماری لثه: ایجاد پلاک پیشرفته می تواند منجر به بیماری لثه شود که به آن پریودنتیت نیز می گویند. علائم بیماری لثه شامل عقب رفتن لثه ها، لق شدن دندان ها و تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان ها در هنگام گاز زدن می شود.
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، مهم است که با یک متخصص دندانپزشک مشورت کنید. آنها می توانند یک معاینه کامل انجام دهند، وجود پلاک را تأیید کنند و گزینه های درمانی مناسب را ارائه دهند.
لینک مفید: جراحی لثه با لیزر
چگونه می توانم دندان‌های خود را جرمگیری کنم؟
پلاک دندان همانطور که گفتیم، یک لایه چسبنده از باکتری ها و یک مشکل شایع سلامت دهان است که اگر به درستی مدیریت نشود، می تواند منجر به مشکلات جدی دندانی شود. تکنیک های منظم و موثر بهداشت دهان و دندان برای از بین بردن پلاک و جلوگیری از سفت شدن و تبدیل شدن آن به جرم ضروری است. از جمله:
مسواک زدن
حداقل دو بار در روز گامی مهم در از بین بردن پلاک و جلوگیری از ایجاد پلاک است. حداقل دو دقیقه در هر بار مسواک بزنید: هر بار 30 ثانیه برای سطوح بیرونی و داخلی مجموعه های بالایی و پایینی دندان ها.
سعی کنید هنگام مسواک زدن از زاویه 45 درجه استفاده کنید و مطمئن شوید که از خط لثه تا بالای دندان ها را تمیز می کنید.
سطوح داخلی: برای تمیز کردن سطوح داخلی دندان های جلویی، مسواک را به صورت عمودی نگه دارید و از حرکات عقب و جلو استفاده کنید. مطمئن شوید که تمام راه را به لثه ها می رسانید.
زبان و بالای دهان: حتماً زبان و بالای دهان خود را به آرامی مسواک بزنید زیرا باکتری ها نیز می توانند در آنجا ساکن شوند.
نخ دندان کشیدن
نخ دندان یکی دیگر از روش های موثر برای از بین بردن پلاک است. در اینجا نحوه انجام صحیح آن آمده است:
- حدود 18 اینچ نخ دندان بردارید، یک انتهای آن را دور هر یک از انگشتان میانی خود بپیچید.
- نخ را بین انگشتان شست و سبابه خود محکم نگه دارید، سپس نخ را به آرامی بین دو دندان فشار دهید.
- نخ را به آرامی بالا و پایین بمالید و به فشار روی دندان خود ادامه دهید. مراقب باشید نخ دندان را تکان ندهید یا نشکنید.
- این روند را برای همه دندان‌هایتان تکرار کنید و مراقب باشید که پشت دندان‌های عقبتان نیز نخ دندان بکشید.
سایر درمان های خانگی
به غیر از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، روش های دیگری نیز در خانه برای از بین بردن تجمع پلاک وجود دارد:
- روغن کشی: روغن کشی یک روش طبیعی است که شامل چرخاندن روغن در دهان به مدت 10 تا 15 دقیقه، دو بار در روز است. اعتقاد بر این است که به از بین بردن پلاک و جلوگیری از پوسیدگی کمک می کند.
- جوش شیرین: جوش شیرین می تواند برای تمیز کردن دندان ها و از بین بردن پلاک استفاده شود. به سادگی دندان های خود را طبق معمول مسواک بزنید، سپس دوباره با مقدار کمی جوش شیرین مسواک بزنید.
- دهانشویه ها: برخی دهانشویه ها، مانند آنهایی که حاوی کلرهگزیدین یا لیسترین هستند، می توانند به کشتن باکتری ها و از بین بردن پلاک کمک کنند.
- زغال اخته: با دندانپزشک خود در مورد گنجاندن محصولات زغال اخته در رژیم غذایی خود صحبت کنید. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که پلی فنول های موجود در زغال اخته، بازدارنده موثری برای دو باکتری دهان هستند که احتمالاً منجر به ایجاد حفره می شوند: استرپتوکوک موتانس و استرپتوکوک سوبرینوس.
به یاد داشته باشید، در حالی که این روش ها می توانند به مدیریت پلاک کمک کنند، اما جایگزینی برای معاینات منظم دندانپزشکی حرفه ای نیستند. تمیز کردن منظم دندان ها و توصیه های حرفه ای برای حفظ سلامت دهان و دندان بسیار مهم است.
آنچه گفتیم…
پلاک یک لایه چسبنده است که هنگام خواب و در طول روز روی دندان های شما تشکیل می شود. از چندین سویه باکتری به اضافه یک پوشش چسبنده تشکیل شده است.
باکتری های موجود در پلاک از کربوهیدرات ها و قندها تغذیه می کنند و با متابولیسم قندها اسید تولید می کنند. اسیدها می توانند به مینای دندان و ریشه دندان آسیب برسانند و منجر به بیماری لثه و پوسیدگی دندان شوند. با مسواک زدن کامل، نخ دندان کشیدن، شستشو با دهانشویه و مراجعه منظم به دندانپزشک، باید بتوانید رشد پلاک را به حداقل برسانید و سلامت دهان خود را حفظ کنید. پیشنهاد ما دکتر مژگان آزادخواه، دندانپزشک در تهران، است که می‌تواند شما را در زمینه راهنمایی و درمان کند
مطالعه بیشتر: دکتر ایمپلنت در تهران
