انواع شکستگی دندان و علت های آن
آیا با انواع شکستگی دندان و علت های آن آشنایی دارید؟ دندان از قابلیت تحمل نیروهای شدید برخوردار می باشد، اما اگر نیرویی شدید به یک دفعه بر یک نقطه از دندان وارد شود، احتمال شکستگی دندان وجود دارد. دندان از هر نقطه‌ای امکان دارد که ترک بردارد. عمق ترک‌ها، طول یا گسترش آن ها و محل شروع آن ها با هم متفاوت است. دندان در اثر تحمیل نیروهای تنشی همچون نیروهای حاصل از جویدن خوراکی‌های سفت یا عادت هایی مانند دندان قروچه ترک برمی‌دارد. شکستگی دندان با درد هنگام جویدن، احساس فشار هنگام روی هم گذاشتن دندان‌ها، حساسیت دندان به سرما و گرما و ناراحتی با منشأ دندان نامشخص همراه است.
اگر ترک مختصر باشد و فقط به لایه سخت خارجی دندان یعنی مینا آسیب آورده باشد، هیچ درمان بزرگی توصیه نمی شود، و در این حالت تنها کافی است دندان پولیش شود یا بطور جزئی با کامپوزیت دندان اصلاح شود تا ظاهر بهتری پیدا کند. اما اگر شکستگی از مینا عبور کرده باشد، باید برای جلوگیری از عفونت لثه یا شکستگی عمیق‌تر درمان تخصصی انجام شود. دکتر دندانپزشک روش‌هایی مانند روکش دندان، عصب کشی یا کشیدن دندان را با توجه به شدت و عمق ترک خوردن دندان توصیه می‌کند. در این مقاله از دکتر مژگان آزادخواه، بهترین دندانپزشک فوق تخصص، می خواهیم انواع شکستگی دندان و دلایل آن را برای شما عزیزان بیان کنیم.
علل شکستگی دندان چیست؟
علت‌های متعددی وجود دارد که می‌توانند منجر به شکستن دندان شوند. به طور کلی، دندان ممکن است به علت یکی از عوامل زیر شکسته شود:
- گاز گرفتن مواد غذایی سفت
- دندان قروچه در شب (براکسیسم)
- پیری و ضعیف شدن ساختار طبیعی دندان
- دندانی که دارای پرکردگی دندانی بزرگ است، زیرا باعث ضعیف شدن دندان می‌شود.
- آسیب به چانه یا فک در هنگام تصادفات جاده ای، ورزش‌های تماسی و سقوط
- خوردن خوراکی‌های خیلی سرد بلافاصله بعد از خوردن غذای داغ، که ممکن است به دلیل تغییر دما دندان بشکند.
- شکستگی ریشه معمولا در افراد مبتلا به بیماری‌های لثه دیده می‌شود.
انواع شکستگی دندان
درجات مختلفی از ترک‌ها و شکستگی‌ها در دندان وجود دارند. دندان زمانی ترک می‌خورد که با خطوطی در سطح خود آسیب دیده باشد، اما به طور کامل شکسته نشود. شکستگی به این معنی است که یک دندان شکسته یا به چند قسمت تقسیم شده است. مطابق با دسته بندی انجمن اندودنتیکس، علت شکستن دندان و نوع شکستگی، به پنج طبقه بندی زیر تقسیم می‌شود:
شکستگی کاسپ دندان
شکستگی کاسپ دندان به این معنا است که بخشی از قله های جونده ی دندان شکسته است. این نوع شکستگی اغلب دردناک نیست اما ممکن است اگر دندان زنده باشد (عصب کشی نشده باشد)، باعث به وجود آمدن حساسیت دندان برای فرد شود. اگر دندان قبلا روت کانال شده باشد، شکستگی کاسپ باعث ایجاد ناراحتی در جویدن می شود. قطعه شکسته شده باید خارج شود و بررسی انجام شود که آیا عمق شکستگی در حدی هست که بتوان دندان را با روکش کردن حفظ کرد یا خیر.
دو نیم شدن دندان
دو نیم شدن دندان در صورت عدم درمان شکستگی دندان رخ می دهد. شکاف یا دو نیم شدن از بالای دندان تا زیر لثه ادامه پیدا می کند، در این حالت بخش های دندان به طور کامل از هم جدا می شوند و یا حتی شل می شوند. دو نیم شدن دندان ممکن است در اثر برخی عادات غلط مانند فشردن، ساییدن، جویدن اشیا یا مواد غذایی سفت و جویدن یخ رخ دهد. در صورتی که دو نیم شدگی دندان چندان شدید نباشد با روت کانال و تاج دندان قابل درمان است. اما چنانچه شدت شکاف دندانی شدید باشد تنها راه حل کشیدن دندان است.
شکستگی عمودی ریشه
این نوع شکستگی از ریشه دندان نشات می گیرد و تا سطح دندان گسترش می یابد. شکستگی ریشه می تواند قسمتی از ریشه یا تمام طول ریشه را شامل شود. متاسفانه در اثر این شکستگی استخوان و بافت عفونی می شوند و این نوع شکستگی با رادیوگرافی قابل تشخیص می باشد. اکثر این شکستگی ها با درمان ریشه همراه هستند و دندانپزشک معمولا یک جیب باریک عمیق در امتداد ریشه شناسایی می کند. در این نوع شکستگی درمان با کشیدن دندان همراه می باشد. در برخی موارد ممکن است دندانپزشک شما برداشتن ریشه شکسته را نیز درگیر کند.
ترک‌های مویی دندان
یکی دیگر از انواع شکستگی می‌تواند کریز لاین‌ها یا ترک‌های مویی باشد. کریز لاین‌ها شکستگی‌های مویی در مینای خارجی دندان هستند و به صورت خطوط عمودی معمولاً در دندان‌های جلویی بزرگسالان دیده می‌شوند. ترک‌های مویی بسیار کم عمق و بدون درد هستند و معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
کریز لاین‌ها بیشتر به زیبایی ظاهری مربوط هستند و بسته به اندازه ممکن است لکه و پلاک را جمع کنند. این خطوط از سال‌ها سایش و پارگی در اثر فشار دادن یا آسیاب طولانی مدت، خوردن غذاهای سفت مانند مغز ذرت بو داده یا جویدن یخ ایجاد می‌شوند. این مشکل معمولاً نیازی به درمان ندارد، بنابراین بهتر است آن را به حال خود رها کنید یا اگر از نظر زیبایی آزاردهنده است، ترمیم زیبایی انجام دهید. خطوط کریز را نمی‌توان به طور کامل از بین برد، بنابراین ممکن است یک روکش برای پوشاندن آن ها توصیه شود.
دندان ترک خورده
گاهی اوقات بنا به دلایلی یک ترک بزرگ بر روی دندان ایجاد می‌شود که باعث تحریک ناحیه پالپ نیز خواهد شد و در نتیجه درد بسیار زیادی را احساس می‌کنید. حتی در زمان غذا خوردن نیز درد افزایش پیدا می‌کند. براساس شدت ترکی که بر روی دندان ایجاد شده است درمان متفاوت خواهد بود. اگر متخصص لازم بداند بهتر است حتماً روکش را بر روی آن قرار دهید تا بنیه دندان شما قوی شده و از پوسیدگی و شکستگی‌های بعدی جلوگیری گردد.
شکستگی دندان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اغلب اوقات، شکستگی جزئی دندان در عکس برداری با اشعه ایکس تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات شکستگی‌ها در عکس نیز ظاهر نمی شوند. این به دلیل زاویه عکس برداری و نوع شکستگی است. دندانپزشک یک تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی کامل را از شما می‌پرسد. همچنین بررسی می‌کند که از غذاهای سفت استفاده می‌کنید یا در شب دندان قروچه می‌کنید؟ در صورت نیاز، دندانپزشک از یک لنز ذره بین یا رنگ دندان برای بررسی هرگونه ترک استفاده می‌کند. ممکن است از شما بخواهد که چیزی سخت را گاز بگیرید. اگر دندان شما ترک خورده باشد احتمالا هنگام رها کردن درد داشته باشید.
پس از شکستگی دندان چه باید کرد؟
در عین حال ممکن است اقدامات زیر برای دندان شکسته موثر باشند:
- دهان خود را با آب گرم بشویید.
- به مدت ۱۰ دقیقه یا تا زمانی که خونریزی متوقف شد، یک تکه گاز پانسمان را بر روی ناحیه خونریزی فشار دهید. اگر این کار تاثیری نداشت یک کیسه چای را بر روی ناحیه آسیب‌دیده فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.
- یک بسته یخ بر روی گونه یا لب‌های روی دندان شکسته قرار دهید. این کار به کاهش تورم و تسکین درد کمک می‌کند.
- اگر نمی‌توانید سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید، بخشی از دندان که داخل دهان است را با سیمان دندانپزشکی موقت بپوشانید. این سیمان را می‌توان از داروخانه‌ها تهیه کرد.
- در صورت درد از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده نمایید.
سخن پایانی
شکستن دندان ممکن است دلایل گوناگونی داشته باشند که از آن میان می‌توان به تغذیه نامناسب، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، ضربه، پوکی استخوان و… اشاره کرد. ما در مطلب امروز انواع شکستگی دندان و علت های آن را ذکر کردیم. اگر دندان شما هم بنا به دلایلی شکسته شده است، هرچه سریع‌تر به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید تا در اسرع وقت در رفع مشکل اقدام کند.
