درمان ریشه دندان یا عصب کشی وابستگی بسیاری به ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان دارد. امروزه یکی از پر کاربرد‌ترین روش‌ها در حوزه دندانپزشکی، انجام درمان ریشه دندان است. درمان ریشه دندان به افراد کمک می‌کند بدون اینکه دندان خود را از دهانشان خارج کنند، مشکلات مختلف موجود در ریشه دندان را رفع کنند و از طریق خارج کردن عصب زنده دندان مجدداً از دندان اصلی خودشان استفاده کنند. انجام درمان ریشه دندان دردندان‌هایی که میزان پوسیدگی آن‌ها زیاد است و عفونی شده‌اند، استفاده می‌شود.
برای انجام درمان ریشه دندان از ابزارهای خاصی کمک گرفته می‌شود که هر کدام در درمان نقش خاصی بر عهده دارند. در این مقاله قصد داریم به معرفی ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان بپردازیم و با مجموعه ابزار این روش درمانی آشنا شویم.
درمان ریشه دندان چیست؟
این درمان از طریق از بین بردن پوسیدگی‌های دندان به ترمیم و اصلاح آسیب دیدگی‌های موجود در قسمت‌های مختلف عصب دندان به کار گرفته می‌شود. معمولاً درمان ریشه دندان زمانی انجام می‌شود که پوسیدگی از سطح مینا و عاج دندان عبور کرده باشد و به عصب دندان رسیده باشد.
در این صورت پزشک از طریق ابزارهای خاصی پوسیدگی‌های موجود بر سطح دندان را بر می‌دارد و پس از آن قسمت‌های آلوده دندان به طور کامل تخلیه شد، عصب های زنده موجود در دندان نیز خارج می‌شود و کانال‌های ریشه دندان پاکسازی می‌شوند. سپس با استفاده از مواد خاص کانال‌های ریشه دندان پر می‌شوند و تمام قسمت‌های دندان تعمیر و اصلاح می‌شود.
مهمترین ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان
متخصص دندانپزشکی برای درمان ریشه دندان به صورت موفقیت آمیز حتماً باید ابزارهای مخصوصی را در اختیار داشته باشد. انجام درمان ریشه دندان چه به صورت عادی و چه به صورت تخصصی حتماً باید با استفاده از ابزارهای اولیه انجام شود. از ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان اولیه می‌توان به آینه دندانپزشکی، پروب آندودانتیک، پروب اندازه‌گیری پاکت پریودنتال، ابزارهای دستی، فایل k، پروب فورکیشن، پنس‌های قفل شونده، رابردم، اکسکویتور یا حفارکننده، ابزارهای مخصوص رادیوگرافی، باربروچ، Reamer، عینک، پیش بند و… اشاره کرد. در ادامه مقاله قصد داریم با این ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان و کارایی هر کدام آشنا شویم.
-
آینه دندانپزشکی
یکی از متداولترین ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان و سایر مشکلات دندان و دهان آینه دندانپزشکی است. این آینه‌ها ویژگی‌های خاصی دارند و با آینه‌های معمولی تفاوت دارند. استفاده از آینه معمولی در حین بررسی سوراخ ایجاد شده برای درمان ریشه دندان، باعث تکرار شدن تصویر می‌شود و دندان پزشک را برای بازرسی دقیق از دندان با مشکل مواجه می‌کند. اما آینه مخصوص دندانپزشکی مانع از دو تا شدن تصاویر در حین بررسی حفره دندان می‌شود.
-
پروب اندودانتیک
در هنگام تشخیص درباره حفره کانال ریشه دقیق بودن محل آن یک امر بسیار ضروری و با اهمیت است. ابزار اندودانتیک در این زمینه بسیار کاربردی بوده و برای انجام تشخیص مدخل کانال ریشه استفاده می‌شود. و یکی از مهم ترین ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان است.
-
پروب اندازه‌گیری پاکت پریودنتال
پروب اندازه‌گیری پاکت پریودنتال برای بررسی و اندازه‌گیری پاکت پریودنتال کاربرد دارد و نام پروب نشانگر کاربرد آن است.
-
ابزارهای دستی
ابزارهای دستی ابزارهای استانداردی هستند که برای انجام برش در قسمت‌های مختلف دندان و درمان ریشه آن کاربرد دارند. فایل‌های دستی Hedstrom یکی از انواع ابزارهای دستی هستند. ابزارهای دستی نقش مهمی در آماده سازی کانال ریشه برای اندازه‌گیری دارند و در انواع متنوعی تولید می‌شوند. البته امروزه از روش‌های دیگری نیر برای درمان ریشه دندان استفاده می‌کنند. این ابزارهای جدید در مقایسه با ابزارهای دستی روند انجام درمان را ارتقا داده است.
-
فایل k
یکی از انواع ابزارهای دستی فایل k است. این فایل معمولاً به صورت یک قطعه مربع یا مثلث دوتایی تولید می‌شود که برای ایجاد انحنا‌های تنگ حالت خمیدگی دارد. تیغه و شیار‌های زاویه موجود همراه با دسته بر روی این فایل استفاده از آن را برای آماده سازی کانال ریشه دندان آسان کرده است. البته نمونه ابتدایی این فایل نسبت به نمونه امروزی آن تغییرات بسیاری داشته است. این ابزار یک سری زاویه‌ها دارد و باعث شده دو تیغه تیز در آن ایجاد شود. همچنین ابعاد کوچکتری دارد که نسبت به بیشتر فایل‌های قدیمی انعطاف پذیری آن افزایش پیدا کرده است.
-
پروب فورکیشن
کاربرد اصلی پروب فورکیشن در تشخیص محل جدا سازی ریشه دندان است. پروب فورکیشن معمولاً به صورت یک جعبه تولید می‌شود که دارای یک سری از اقلام خاص است و این مواد در درمان ریشه دندان کاربرد دارند. مواد موجود در این جعبه شامل پنبه استریل، گاز استریل، فورسپس که برای گرفتن عکس رادیوگرافی پِر اپیکال کاربرد دارد، خط کش فلزی یا سایر ابزار‌هایی که برای اندازه‌گیری ریشه و کانال دندان کاربردی هستند.
همچنین برای نگهداری ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان نیاز به یک پایه تمیز یا یک میز است. به همین منظور برای استفاده از ابزار پروب فورکیشن بهتر است یک جعبه استریل ۵ قسمتی تهیه شود. همچنین تمامی ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان باید قبل از شروع درمان استریل شوند و از این طریق دندانپزشک مانع از انتقال عفونت به لثه‌ها یا دهان افراد خواهد شد.
-
پنس‌های قفل شونده
در حین انجام عصب کشی با استفاده از پنس قفل شونده می‌توان چیز‌های کوچک را با استفاده از آن در دست گرفت و در هنگام درمان ریشه دندان از آن‌ها استفاده کرد.
-
رابردم
رابردم یکی از ابزارآلات بسیار ضروری در درمان ریشه دندان است. رابردم می‌تواند محل درمان ریشه دندان را از هر نوع آلودگی حفظ کند. همچنین استفاده از رابردم می‌تواند از ورود ناگهانی دارو یا مواد و ابزارهای مورد استفاده در هنگام درمان ریشه دندان به حلق بیمار جلوگیری کند. همچنین لب و زبان را از دندان تحت درمان جدا می‌کند و از این طریق میزان دید دندانپزشکی را افزایش می‌دهد.
-
اکسکویتور یا حفاری کننده
یکی از کاربردی‌ترین ابزار در انجام دندانپزشکی اکسکویتور است و نقش آن بعنوان ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان بسیار مهم است. حفار‌گر به شکل یک میله بلند با تیغ نوک تیز است. برای برداشتن پوسیدگی‌های موجود بر روی دندان یا پانسمان موجود بر روی دندان عصب کشی شده استفاده می‌شود. اکسکویتور یا حفاری کننده دارای انواع مختلف است و سایزهای گوناگونی دارد
-
ابزارهای مخصوص رادیو گرافی
انجام رادیوگرافی یکی از وسایل بسیار پر اهمیت برای متخصصان درمان ریشه دندان است. میزان وضوح تصویر گرفته شده دندان‌ها از طریق ابزارهای رادیوگرافی بسیار زیاد است و ساختار تمام قسمت‌های دندان با استفاده از این ابزار در اختیار جراح قرار می‌گیرد. تصویربرداری با ابزارهای رادیوگرافی قابل تکرار است. همچنین معاینات مختلف بهبود بافت ریشه دندان از طریق عکس‌های رادیو گرافی با دقت بیشتری قابل انجام است.
-
باربروچ
برداشتن بافت‌های مرده از دندان از طریق یک ابزار مهم به نام باربروچ انجام می‌شود. نقش حیاتی باربروچ در درمان ریشه دندان زمانی مشخص شد که به عنوان تنها ابزار برای از بین بردن میزان قابل توجهی از بافت‌های آلوده موجود در دندان شناخته شد.
-
Reamer
یکی دیگر از ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان Reamer است. شکل ظاهری این ابزار مثلثی و یا گرد و توخالی است. حالت چرخش مارپیچی دارد و میزان تیغه‌های این ابزار نسبت به فایل کوچکتر است. هنگامی که عاج موجود در روی دندان از طریق این ابزار در داخل کانال می‌چرخد، Reamer فقط آن را قطع می‌کند. نحوه کار این ابزار برای بریدن به صورت چرخش یک چهارم یا نصف آن است. همچنین نحوه کار این ابزار به صورت رفت و برگشتی است.
-
عینک و پیش بند ضد آب
در هنگام انجام کار دندانپزشکی و درمان ریشه دندان برای افزایش میزان محافظت از بیمار می‌توان از عینک‌های مخصوص چشم بیمار استفاده کرد تا از ریختن مواد مورد استفاده یا برخورد ابزار به چشم بیمار جلوگیری کرد. همچنین از دیگر ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان پیش بند ضد آب است که در صورت ریختن مواد بر روی بدن و لباس بیمار، آن را حفاظت می‌کند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله درباره مهمترین ابزار مورد استفاده برای درمان ریشه دندان صحبت کردیم و هر کدام از ابزار‌ها را به صورت جزئی توضیح دادیم. برخی از این ابزار‌ها به صورت داخلی تولید می‌شود و برخی از آن‌ها را فقط می‌توان به صورت وارداتی تهیه کرد. انجام کار دندانپزشکی برای درمان ریشه دندان فقط با استفاده از این ابزار‌ها قابل انجام است و هر کدام نقش بسیار مهمی در درمان ریشه دندان دارند. پزشکان معمولاً نحوه استفاده از تمامی نرم‌افزار‌ها را به طور کامل آموزش دیده‌اند و به همین دلیل هنگام استفاده دندانپزشکی از این ابزار‌ها نباید نگرانی خاصی داشته باشید.
منابع: eastcoastendova , soniachopradds
دکتر مژگان آزادخواه
سوالات متداول
- برای درمان ریشه دندان لازم است که ست عصب کشی مرحله اول را خریداری کنیم؟
بله، اگر دندان پزشک هستید لازم است که برای انجام کارهای مرتبط با درمان ریشه دندان، تمامی ابزارهای آن را خریداری نمایید.
- چند روز بعد از عصب کشی دندان را پر کنیم؟
برای پاسخ به این سوال لازم است که معاینه بر روی دندان شما انجام شود که میزان خرابی و عفونت دندان مشخص شود سپس زمان مراجعه برای پر کردن دندان به شما اعلام خواهد شد.
