علت ایجاد پوسیدگی‌ دندان

آیا می دانید علت ایجاد پوسیدگی‌های دندان چیست و راه درمان آن چگونه است؟ پوسیدگی یک سوراخ کوچک در دندان شما است، که در صورت آسیب دیدن لایه بیرونی سخت دندان یعنی مینای دندان ایجاد می شود. اگرچه ممکن است در ابتدا متوجه ایجاد پوسیدگی نشوید، اما در نهایت می تواند باعث درد شود. در موارد جدی تر، یک پوسیدگی می تواند منجر به نوعی درمان به نام درمان کانال ریشه یا همان عصب کشی شود.

درواقع، پوسیدگی ها یک مشکل شایع دندان می باشند. طبق گزارشات جدید، بیش از ۹۰ درصد از جمعیت جهان در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. همچنین، بر اساس آمارها، از آنجایی که پوسیدگی دندان در افراد بالای ۶۵ سال بیشتر است، با افزایش سن جمعیت، این مشکل نیز به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت. لذا شناخت علل و پیامدهای پوسیدگی و نحوه پیشگیری از آن بسیار اهمیت دارد. در این مقاله به تعریف پوسیدگی، علت ها و روش های درمان و پیشگیری از آن پرداخته ایم. با دکتر آزادخواه، بهترین دکتر دندانپزشک در شمال تهران همراه باشید.

دکتر لیفت لثه

پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان یک بیماری دندانی است، که به واسطه تجمع باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها روی سطح دندان و تشکیل پلاک، رخ می‌دهد. این باکتری‌ها با تغذیه از بقایای غذایی روی دندان‌ها، اسیدهایی تولید می‌کنند که باعث ضعف و خرابی لایه‌های مختلف دندان می‌شوند. اگر پوسیدگی درمان نشود، ممکن است به بافت داخلی دندان نفوذ کرده و باعث درد و عفونت شود. به علاوه، پوسیدگی دندان می‌تواند باعث ایجاد ترک‌ها و شکستگی‌ها در دندان‌ها و در نهایت باعث از دست دادن دندان مبتلا به پوسیدگی بشود. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، بهتر است به بهداشت دهان و دندان دقت شود و روزانه دو بار دندان‌ها با مسواک و خمیردندان تمیز شوند.

علت های پوسیدگی دندان

علل متعددی در ایجاد این بیماری دخیل هستند، از جمله مسئله وراثت که به معنای تاثیر خوب بودن جنس دندان در دوام آن می‌باشد. با این حال، پوسیدگی تنها ناشی از این مسئله نبوده و از موارد زیر نیز می‌توان به عنوان دلایل پوسیدگی دندان یاد کرد:

باکتری‌های موجود در دهان

باکتری‌های موجود در دهان، به ویژه گونه‌هایی از باکتری‌های Streptococcus mutans و Lactobacillus acidophilus، با تغذیه از بقایای غذایی روی سطح دندان، اسیدهایی تولید می‌کنند که باعث تخریب لایه‌های دندان می‌شوند و در نتیجه پوسیدگی دندان ایجاد می‌شود. این باکتری‌ها با تولید پلی‌ساکارید، یک ماده لاصق، بر روی سطح دندان متصل می‌شوند و سپس با تغذیه از بقایای غذایی، اسیدهایی تولید می‌کنند که می‌توانند لایه‌های دندان را تخریب کنند.

مواد قندی

تقریباً همه مردم می‌دانند که مواد قندی دندان ها را خراب می‌کند. میکروب های موجود در پلاک میکروبی از قند موجود در غذاها استفاده کرده و آن را به اسید تبدیل می‌کنند. این اسید مینای دندان را حل کرده و پوسیدگی آغاز می‌شود. ولی آیا می‌توانیم قند را از غذای روزانه خود حذف کنیم؟ مصرف مواد قندی برای سلامت دندان ها ضرر دارد. هرچه این مواد بیشتر مصرف شوند، چسبنده‌تر باشند و از نوع قند ساکاروز (قند معمولی) باشند، پوسیدگی بیشتری ایجاد می‌کنند. بنابراین، باید گفت گرچه نمی‌توان مواد قندی را بطور کلی از غذای روزانه حذف کرد اما می‌توان با استفاده از راه های گوناگون اثر زیان آور آن ها را کاهش داد.

تشکیل پلاک ها

پلاک های دندانی یک غشای شفاف و چسبناک هستند، که دندان بیمار را می پوشانند. این امر به دلیل خوردن زیاد قند و نشاسته و مسواک نکردن خوب دندان ها ایجاد می شود. هنگامی که قندها و نشاسته ها از روی دندان ها به طور کامل پاک نشوند، باکتری ها به سرعت از آن ها تغذیه کرده و پلاک ایجاد می شود. پلاک باقی مانده بر روی دندان های بیمار در زیر یا بالای خط لثه می تواند به تارتار تبدیل شود. ایجاد تارتارها، برداشتن و از بین بردن پلاک را دشوارتر می کند زیرا یک لایه محافظ برای باکتری ها ایجاد می شود.

بهترین متخصص ارتودنسی

خشک بودن دهان

سندروم خشکی دهان یک بیماری است که با کاهش ترشح سالیوا و خشک شدن دهان همراه است. این بیماری می‌تواند باعث افزایش روند پوسیدگی دندان شود، زیرا سالیوا به عنوان یک عامل محافظ دندان عمل می‌کند و مواد غذایی و باکتری‌ها را از دندان‌ها پاک می‌کند. با کاهش سطح سالیوا، میزان اسید در دهان افزایش می‌یابد و این اسید باعث تخریب لایه‌های دندان شده و به پوسیدگی دندان منجر می‌شود.

همچنین، در بیمارانی که به دلیل سندروم خشکی دهان داروهایی مصرف می کنند، که تولید سالیوا را کاهش می‌دهند، خطر پوسیدگی دندان بیشتر است. بنابراین، برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در بیماران سندروم خشکی دهان، بهتر است از محصولاتی که حاوی فلوراید هستند استفاده کنند و از دندان‌های خود به خوبی مراقبت کنند. همچنین، مصرف آب به میزان کافی و استفاده از مواد شیرین بدون قند می‌تواند به کاهش خشکی دهان کمک کند و در نتیجه، ریسک پوسیدگی دندان را کاهش دهد.

نشانه های پوسیدگی دندان چیست؟

با علت ایجاد پوسیدگی‌های دندان آشنا شدید. حال می خواهیم نشانه های پوسیدگی دندان را برای شما بیان کنیم. به طور معمول در مراحل اول و شروع پوسیدگی نشانه های خاصی در دندان و دهان ایجاد نمی شود. بنابراین لازم است که دندان ها را هر 6 ماه یکبار چکاب کرده و نزد دندان پزشک رفت. دندان پزشک با معاینه و استفاده از عکس های رادیولوژی می تواند از همان مرحله اول، پوسیدگی را تشخیص داده و سایر قدم های درمانی را بردارد. هنگامی که نشانه های پوسیدگی مشاهده می شود، شاید قدری دیر شده و پالپ دندان دچار عفونت شده باشد. با عفونت پالپ دندان درمان ریشه ضروری است. اما به هر صورت می توان نشانه های پوسیدگی را به صورت زیر برشمرد:

• تغییر رنگ دندان ها به رنگ تیره
• سوراخ شدن یا تخریب دندان در محل پوسیدگی
• بوی بد دهان
• حساس بودن دندان در مقابل گرما یا سرما
• درد دندان

روش های درمان پوسیدگی دندان

امروزه از روش‌های مختلفی برای درمان پوسیدگی دندان استفاده می‌شود. انتخاب روش درمان پوسیدگی دندان به شدت و میزان نفوذ پوسیدگی بستگی دارد. روش‌های درمان پوسیدگی دندان عبارتند از:

1. هنگامی که دندان خراب و پوسیده به موقع تشخیص داده شود، استفاده از درمان فلورایدتراپی ممکن است موثر باشد. در درمان فلورایدتراپی فلوراید به شکل وارنیش، ژل، مایع و یا فوم مستقیما روی دندان قرار می‌گیرد.
2. درمان پرکردن دندان یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان پوسیدگی است و معمولا در زمانی که پوسیدگی گسترده و عمیق نیست انجام می‌شود.
3. در زمانی که میزان پوسیدگی دندانی زیاد بوده و تنها بخش کمی از ساختار دندان سالم مانده باشد، از روکش دندان برای درمان پوسیدگی استفاده می‌شود.
4. در زمانی که پوسیدگی باعث از بین رفتن مغز یا عصب دندان شده باشد، عصب‌کشی برای درمان پوسیدگی دندان انجام می‌شود.
5. کشیدن دندان در هنگامی صورت می گیرد، که شدت پوسیدگی بسیار بالا باشد. در مواقعی که دندان کشیده شود، دندانپزشک به کمک روش‌های درمانی مختلفی مثل استفاده از بریج، ایمپلنت یا دندان مصنوعی جای خالی دندان از دست رفته را پر می‌کند.

محل‌های شایع پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان تمام سطح دندان را به طور یکسان خراب نمی‌کند. بعضی از قسمت‌های دندان به علت شرایط خاصی که دارند بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند:

شیار‌های سطح جونده

سطح جونده‌ دندان‌ها به خصوص دندان‌های آسیا به علت داشتن شیارهای باریک و عمیق، محلی مناسب برای رشد و زندگی میکروب‌ها فراهم می‌کند و دندان‌ها از این ناحیه است که پوسیده می‌شوند.

سطوح بین دندانی

سطوح بین دندان‌ها به علت این که مسواک قابلیت تمیز کردن آن را ندارد، مستعد برای پوسیدگی و دیگر بیماری‌های لثه است. در این نوع که در افراد سیگاری بیشتر مشاهده می‌شود، خشکی دهان یکی از علائم تسریع کننده آن است.

طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان

این ناحیه از دندان محل مناسبی برای رشد میکروب ‎ها بوده و بنابراین باعث ایجاد پوسیدگی و بیماری‌های لثه در این ناحیه می‌شود.

بهترین متخصص لمینت دندان

آیا پوسیدگی دندان با کامپوزیت قابل درمان است؟

کامپوزیت دندان یک جایگزینی زیبا و مقرون به صرفه برای جایگزینی پر کردن های فلزی در دندان ها است. این ماده شامل یک ترکیب از رزین و مواد پر کننده است و برای ساختن پر کردن های دندانی استفاده می شود. در مورد ارتباط پوسیدگی دندان با کامپوزیت دندان، لازم است به این نکته اشاره کرد که کامپوزیت دندان به تنهایی نمی تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند. از آنجا که کامپوزیت دندان برای پر کردن دندان هایی که دچار تخریب محدود شده اند، استفاده می شود، باید توجه داشت که اگر پوسیدگی بیشتر از حد باشد، باید قبل از پر کردن با کامپوزیت دندان، دندان را درمان کرده و پوسیدگی را بهبود بخشید.

از طرف دیگر، اگر پر کردن با کامپوزیت دندان به درستی و با رعایت استانداردهای بهداشتی انجام شود، می تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. این روش جایگزین روش پر کردن دندان با فلز، که ممکن است باعث آسیب به دندان های مجاور شده و به دنبال آن پوسیدگی شود، می شود. همچنین، کامپوزیت دندان به دندان هایی که نیاز به ترمیمات کوچک دارند، کمک می کند تا قواعد بهداشتی دندان رعایت شود و جلوگیری از تخریب بیشتر آنها شود. در کل، استفاده از کامپوزیت دندان می تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند، اما این موضوع به بستر پوسیدگی و شرایط دندان شما بستگی دارد. بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا راه حل مناسب برای شما تعیین شود. دکتر آزادخواه بهترین متخصص کامپوزیت دندان در ایران است که با سابقه بیش از 20 سال در خدمت تمامی مراجعه کنندگان عزیز می باشد.

چگونه می توان از پوسیدگی دندان جلوگیری کرد؟

پیشگیری بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی است. اقدامات زیادی وجود دارند که می توانید برای جلوگیری از خرابی دندان و یا انواع دیگر پوسیدگی ها به کار ببرید. اولین قدم در پیشگیری از پوسیدگی دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک است. گزینه های بسیاری برای بهداشت دهانی در این روزها وجود دارند و در اینجا یک لیست از موارد اصلی بیان کرده ایم. شما باید در برنامه روزمره خود این کارها را انجام دهید تا به جلوگیری از آسیب زدن به دندان هایتان کمک کنید. این موارد عبارتند از:

• مسواک زدن با خمیر دندان
• استفاده از نخ دندان
• دهانشویه مناسب
• محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین
• محافظت از دندان ها به وسیله فلوراید
• مراجعه به دندانپزشک

سخن آخر

در این مطلب علت ایجاد پوسیدگی‌های دندان، نشانه های پوسیدگی و روش های درمانی را برای شما عزیزان بیان کردیم. پوسیدگی دندان به شرایطی گفته می‌شود که مینای دندان در اثر باکتری به نام پلاک و تشکیل اسید آسیب ببیند. پوسیده شدن دندان‌ها مراحل مختلفی دارد و ممکن است بر سطح رویی دندان تا مغز و رگ‌های آن تاثیر بگذارد. بهترین نحوه جلوگیری از پوسیدگی دندان مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید و رعایت بهداشت عمومی دندان است. با اینکه، درمان پوسیدگی دندان در دندانپزشکی امکان پذیر است، اما با توجه به بالا بودن هزینه‌های دندان پزشکی توصیه می‌شود که تمرکز خود را روی پیشگیری از پوسیده شدن دندان‌ها قرار دهید.